Harry Kunneman (1953) is een Nederlandse filosoof en medegrondlegger van de beweging voor normatieve professionalisering. In zijn werk combineert hij kritisch-theoretisch denken (onder andere geïnspireerd door Habermas) met zorgethiek, wijsgerige antropologie en praktische filosofie. Kunneman richt zich op de vraag hoe professionals op een zinvolle en rechtvaardige manier kunnen omgaan met de morele complexiteit van hun werk.
Een centraal begrip in zijn werk is normatieve professionaliteit: het besef dat professioneel handelen niet alleen technisch of organisatorisch is, maar altijd doordrongen van waarden, normen en morele keuzes. Kunneman pleit ervoor dat professionals zichzelf niet zien als ‘neutrale uitvoerders’, maar als kritische, betrokken en reflectieve handelaren, die verantwoordelijkheid dragen voor de kwaliteit van hun oordelen en de rechtvaardigheid van hun praktijken.
In dat kader introduceert hij het idee van ‘trage vragen’: vragen die niet snel oplosbaar zijn, maar juist uitnodigen tot nadenken, dialoog en herbezinning. Vragen die niet verdwijnen door beleid of protocollen, maar steeds weer terugkomen: Wat is hier goed om te doen? Voor wie ben ik er eigenlijk? Waar ligt mijn verantwoordelijkheid?Kunneman ziet het serieus nemen van die vragen als een kernkwaliteit van volwassen professionaliteit.
Voor professionals betekent dit: ruimte maken voor reflectie, ook als die ongemakkelijk is. Kunneman erkent dat de werkelijkheid van instituties vaak snel, instrumenteel en resultaatgericht is — maar juist daarom is het zo belangrijk om moreel ongemak niet weg te poetsen, maar vruchtbaar te maken. Hij biedt daarmee een taal voor professionele verdieping en kritische betrokkenheid, zonder in verlamming of cynisme te vervallen.
“Normatieve professionaliteit begint waar het ongemak niet langer wordt genegeerd, maar wordt onderzocht.”
– Harry Kunneman, parafrase uit Voorbij het dikke-ik (2005)
Leestip: Harry Kunneman, Voorbij het dikke-ik. Bouwstenen voor een kritisch-humanistische ethiek (2005) – toegankelijk en diepgravend boek over mensbeeld, ethiek en professionele vorming. Aanvullend: Waardenwerk (2013, redactie met anderen) over professionele praktijken.
Reflectie: Welke trage vraag komt in jouw werk telkens terug — en hoe geef jij die ruimte in de hectiek van alledag?